Τριάντα χρόνια μετά την αρχική κινηματογραφική επανάσταση, μια ομάδα Δανών και Σουηδών σκηνοθετών επανεκκινεί το πρωτοποριακό Dogma 95, με ένα νέο μανιφέστο προσαρμοσμένο στην εποχή του διαδικτύου.

«Σε έναν κόσμο όπου ο κινηματογράφος βασίζεται σε αλγόριθμους και οι τεχνητές οπτικές εκφράσεις αποκτούν έδαφος, είναι αποστολή μας να υπερασπιστούμε το ελαττωματικό, το ιδιαίτερο, το ανθρώπινο αποτύπωμα», δήλωσαν οι Μέι Ελ Τούκι, Μιλάντ Αλάμι, Άνικα Μπεργκ, Ιζαμπέλα Έκλεφ και Τζέσπερ Τζαστ σε ανακοίνωση που διαβάστηκε στο Φεστιβάλ των Καννών.

«Υπερασπιζόμαστε το αδιαπραγμάτευτο και το απρόβλεπτο και πολεμάμε τις δυνάμεις που επιδιώκουν να μειώσουν την κινηματογραφική τέχνη σε ένα υπερ-επεξεργασμένο καταναλωτικό προϊόν» ανέφεραν οι δημιουργοί.

Το DOGMA 25 χαρακτηρίζεται στο μανιφέστο του ως «μια αποστολή διάσωσης και μια πολιτιστική εξέγερση».

Το εγχείρημα έχει ήδη την υποστήριξη των δύο πιο γνωστών σκηνοθετών του αρχικού Dogma 95: Τόμας Βίντερμπεργκ και Λαρς φον Τρίερ, καθώς και της εταιρείας παραγωγής του τελευταίου, Zentropa.

Το Dogma 95 ήταν ένα μανιφέστο που παρουσίασαν οι φον Τρίερ και Βίντερμπεργκ, το οποίο καθόριζε μια σειρά κανόνων για τη δημιουργία ταινιών που βασίζονται στις παραδοσιακές αξίες της αφήγησης, της υποκριτικής και του θέματος, απορρίπτοντας τα ειδικά εφέ που περιλάμβανε μεταξύ άλλων τις ταινίες «Οικογενειακή Γιορτή», «Οι Ηλίθιοι» και «Mifune».

Οι δύο σκηνοθέτες δήλωσαν για το DOGMA 25:

«Το ’95 κάναμε ταινίες με τη βεβαιότητα της ειρήνης. Και δημιουργήσαμε μια εξέγερση ενάντια στη συμμόρφωση. Το ’25, δημιουργούνται νέα δόγματα, σε έναν κόσμο πολέμου και αβεβαιότητας. Σας ευχόμαστε καλή τύχη στην πορεία σας προς την ανακατάληψη του δανικού κινηματογράφου.»

DOGMA 25: Το νέο μανιφέστο

Το μανιφέστου του DOGMA 25 που δημοσιεύει το Euronews αναφέρει τα εξής:

«Ο ρόλος του σκηνοθέτη έχει ολοένα και περισσότερο περιοριστεί στον ρόλο του διευθυντή έργου, η ταινία έχει μετατραπεί σε προϊόν και το κοινό σε καταναλωτές. Η πειραματική πρακτική καταπνίγεται από τον φόβο της ανάληψης ρίσκου, κάτι που πνίγει την καλλιτεχνική εξερεύνηση και φιμώνει φωνές. Όταν οι ταινίες απλώς εκτελούνται και δεν τους επιτρέπεται να εξελιχθούν οργανικά, η τέχνη κινδυνεύει να γίνει λειτουργική, υπάκουη και κατά συνέπεια άνευρη.

Σε έναν κόσμο όπου κυριαρχούν οι ταινίες βασισμένες σε φόρμουλες, αλγόριθμους και τεχνητές οπτικές εκφράσεις, είναι αποστολή μας να υπερασπιστούμε το ελαττωματικό, το μοναδικό και το ανθρώπινο αποτύπωμα. Υπερασπιζόμαστε το αδιαπραγμάτευτο και το απρόβλεπτο και πολεμάμε τις δυνάμεις που επιδιώκουν να μειώσουν την κινηματογραφική τέχνη σε ένα υπερ-επεξεργασμένο καταναλωτικό αγαθό.

Μέσα από τη μείωση των ατόμων της παραγωγής διασφαλίζουμε ότι κάθε μέλος της ομάδας έχει μια στενή σχέση με την ταινία και το μήνυμά της. Αυτό ενισχύει την αμοιβαία εμπιστοσύνη και την αίσθηση συλλογικής ευθύνης για την ταινία και του ενός για τον άλλον. Παράλληλα διαφυλάσσουμε την ευελιξία που είναι ζωτικής σημασίας για να είναι η δημιουργική διαδικασία δυναμική και διαισθητική και όχι απλώς εκτελεστική.

Γιορτάζουμε το DOGMA 95, όλους τους κινηματογραφιστές που προηγήθηκαν και όσους θα ακολουθήσουν. Στεκόμαστε ενωμένοι για να υπερασπιστούμε την καλλιτεχνική ελευθερία ως ασπίδα ενάντια στην ασημαντότητα και την αδυναμία. Το DOGMA 25 είναι μια αποστολή διάσωσης και μια πολιτιστική εξέγερση.

Για να προστατεύσουμε και να διατηρήσουμε όσα θεωρούμε πολύτιμα, υποβάλλουμε τον εαυτό μας στο αδιάλλακτο και αδιαπραγμάτευτο σύνολο κανόνων:

Ορκίζομαι να τηρήσω τους εξής κανόνες που ορίστηκαν από το DOGMA 25:

• Το σενάριο πρέπει να είναι πρωτότυπο και γραμμένο στο χέρι από τον σκηνοθέτη.
• Τουλάχιστον το μισό της ταινίας πρέπει να είναι χωρίς διάλογο.
• Το διαδίκτυο απαγορεύεται σε κάθε δημιουργική διαδικασία.
• Επιτρέπεται μόνο χρηματοδότηση χωρίς όμως προϋποθέσεις που επηρεάζουν το περιεχόμενο.
• Το συνεργείο πίσω από την κάμερα δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τα 10 άτομα.
• Τα γυρίσματα πρέπει να γίνονται εκεί όπου διαδραματίζεται η ιστορία.
• Δεν επιτρέπεται η χρήση μακιγιάζ ή αλλοίωση προσώπων/σωμάτων – εκτός αν το απαιτεί η αφήγηση.
• Όλα τα αντικείμενα της παραγωγής πρέπει να είναι δανεισμένα ή νοικιασμένα – όχι αγορασμένα.
• Η ταινία πρέπει να ολοκληρωθεί μέσα σε ένα έτος.
• Δημιούργησε την ταινία σαν να ήταν η τελευταία σου».

Στήριξη από τον Δανικό Κινηματογραφικό Ινστιτούτο

Η Τινε Φίσερ, διευθύντρια του Δανικού Κινηματογραφικού Ινστιτούτο, δήλωσε:

«Οποιοδήποτε σύστημα, όσο καλά κι αν λειτουργεί, χρειάζεται εξέταση. Χρειάζεται αμφισβήτηση. Το DOGMA 25 είναι μια ισχυρή συλλογικότητα ξεχωριστών δημιουργών που δεσμεύονται συλλογικά στην καλλιτεχνική ριζοσπαστικότητα. […] Είναι τιμή μας να στηρίξουμε το DOGMA 25 στο ξεκίνημά του, τόσο στη φάση της ανάπτυξης όσο και στη διεθνή του πρεμιέρα στις Κάννες.»

Τι ήταν το DOGMA 95

Οι 10 κανόνες του Dogma 95:

• Τα γυρίσματα πρέπει να γίνονται σε φυσική τοποθεσία, χωρίς σκηνικά ή αντικείμενα που δεν υπάρχουν ήδη εκεί.
• Ήχος μόνο εντός σκηνής (diegetic). Όχι προσθήκες ήχου ή μουσικής που δεν υφίσταται στη σκηνή.
• Η κάμερα πρέπει να είναι χειροκίνητη.
• Το φιλμ πρέπει να είναι έγχρωμο, χωρίς τεχνητό φωτισμό. Επιτρέπεται μόνο μια λάμπα στην κάμερα.
• Απαγορεύονται τα οπτικά εφέ και τα φίλτρα φακού.
• Καμία σκηνοθετημένη, “επιφανειακή” δράση (δολοφονίες, κασκαντερικά κ.λπ.).
• Η ιστορία πρέπει να διαδραματίζεται στο παρόν.
• Όχι ταινίες είδους.
• Επιτρέπεται μόνο φιλμ 35mm.
• Ο σκηνοθέτης δεν παίρνει credits.

Το 2002, το κίνημα θεωρήθηκε πως έκλεισε τον κύκλο του, με τον Βίντερμπεργκ να δηλώνει:

«Πάντα προοριζόταν να είναι ένα κύμα – και τα κύματα δεν κρατούν για πάντα.»