Το σκληρό δίλημμα με το οποίο έρχονται αντιμέτωπες οι γυναίκες και τα ζευγάρια που μαθαίνουν ότι το παιδί που θα φέρουν στον κόσμο έχει Σύνδρομο Down οδήγησε τον ερασιτέχνη σκηνοθέτη από τη Θεσσαλονίκη Αργύρη Λιάπη στη δημιουργία του ντοκιμαντέρ «+1», που θα προβληθεί στην πλατφόρμα του 24ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (10-20 Μαρτίου 2022).
Από τον τίτλο ακόμη («+1»), ο δημιουργός εστιάζει στα θετικά μιας ιστορίας με πολλά προβλήματα, δυσκολίες, αλλά και περίσσεια δύναμης και αγάπης. «Η πρόθεσή μου ήταν το ντοκιμαντέρ να έχει μια θετική ματιά, όχι για να ωραιοποιήσω καταστάσεις, που όλοι μπορούν να αντιληφθούν πόσο δύσκολα αντιμετωπίζονται, αλλά γιατί ήθελα να μεταφέρω το μήνυμα πως στη ζωή μας κάθε κατάσταση όσο δύσκολη κι αν είναι, μπορούμε να τη βιώσουμε με έναν θετικό τρόπο, έναν τρόπο που θα ωφελεί την ψυχή μας. Βέβαια, τα θετικά μηνύματα που προκύπτουν από την ταινία δεν οφείλονται τόσο στη δική μου πρόθεση όσο τελικά σ’ αυτό που εξέπεμπαν τα πρόσωπα του ντοκιμαντέρ», επισημαίνει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Αργύρης Λιάπης.
Πράγματι, βλέποντας να «ξετυλίγεται» η ιστορία της 6χρονης Άννας Μαρίας, της 20χρονης Μαρίας και του 25χρονου Ορέστη, τριών παιδιών από τη Θεσσαλονίκη που γεννήθηκαν με ένα παραπάνω χρωμόσωμα, παρασύρει τον θεατή η θετικότητα με την οποία αντιμετωπίζουν τη ζωή. «Μ αρέσει πολύ η ζωή μου. Νιώθω χαρούμενος. Νιώθω ευτυχία», τονίζει ο Ορέστης, ενώ η Μαρία με ένα φωτεινό χαμόγελο δηλώνει: «Θα τα καταφέρω!».
Η έρευνα του θέματος και η αναζήτηση των πρωταγωνιστών -σε συνεργασία του σκηνοθέτη με τον Σύλλογο Συνδρόμου Down- ξεκίνησε τον Μάιο του 2021, τα γυρίσματα άρχισαν τον Ιούνιο και η παραγωγή της ταινίας ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2022.
Αφθονία αγάπης
Ο Αργύρης Λιάπης κέρδισε εύκολα, όπως αναφέρει, την εμπιστοσύνη των τριών οικογενειών. «Νομίζω πως αυτό έγινε γιατί τους παρουσίασα με πολύ ειλικρινή και σαφή τρόπο τι ήθελα να κάνω, γιατί ήθελα να το κάνω και κυρίως επειδή κατάλαβαν με πόση αγάπη και σεβασμό προσέγγιζα το θέμα αυτό που για εκείνους ήταν η ζωή τους», εξηγεί.
Συναντώντας και γνωρίζοντας αυτούς τους ανθρώπους ένιωσε «πως η περίσσεια ενός χρωμοσώματος οδηγεί σε «ελλείψεις», οι οποίες γίνονται αφορμή για να προκύψει μια περίσσεια θετικής ενέργειας, υπομονής, αποδοχής, αλληλεγγύης, ευγνωμοσύνης, μια αφθονία αγάπης, ένα πλεόνασμα σοφίας. Νιώθω ευγνώμων για το αποτύπωμα που άφησε μέσα μου η δημιουργία αυτού του ντοκιμαντέρ», σημειώνει ο δημιουργός.
Όχι στα στερεότυπα
Ιδιαίτερη σημασία για τον σκηνοθέτη έχει η συνύπαρξη στο ντοκιμαντέρ του Ορέστη και της Μαρίας, δύο σχεδόν συνομήλικων νέων με πολύ διαφορετικό χαρακτήρα. «Η συνύπαρξη αυτή εκφράζει την αντίρρηση του ντοκιμαντέρ στη λαθεμένη και άδικη πεποίθηση πως όλοι οι άνθρωποι με σύνδρομο Down είναι ίδιοι, ένα στερεότυπο που τους στερεί το δικαίωμα στην θεμελιώδη για την ανθρώπινη ύπαρξη, ιδιότητα του προσώπου», τονίζει.
Το ντοκιμαντέρ κλείνει με τα αισιόδοξα μηνύματα των πρωταγωνιστών να δηλώνουν: «Θα τα καταφέρω» και «είμαι πολύ αισιόδοξος». «Η αλήθεια είναι πως οι άνθρωποι αυτοί -και άλλοι πολλοί ακόμη άνθρωποι που αποκλίνουν από το σύνηθες- δεν είναι πραγματικά αποδεκτοί. Η αποδοχή μας προς αυτούς είναι επιφανειακή ως και υποκριτική κάποιες φορές. Θα προτιμούσα να εκληφθούν τα μηνύματα αυτά ως μια αφυπνιστική προτροπή προς όλους τους ανθρώπους που παρότι ξεκίνησαν από μια καλύτερη αφετηρία σε σχέση με τον Ορέστη, τη Μαρία και την Άννα Μαρία, βλέπουν το ποτήρι της ζωής μισοάδειο και δεν αγωνίζονται να το γεμίσουν», σημειώνει ο σκηνοθέτης.
Το 24ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και η βοήθεια των φίλων
Η προσδοκία του Αργύρη Λιάπη, όταν ολοκληρώθηκε το «+1», ήταν να επιλεγεί από το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ώστε να διαδοθεί, να το δουν αρκετοί άνθρωποι, να γίνει γνωστό στους ανθρώπους του χώρου και στο ευρύτερο κοινό. «Άλλες προσδοκίες στο πλαίσιο του Φεστιβάλ δεν υπάρχουν γιατί το ντοκιμαντέρ δεν συμμετέχει σε κάποιο διαγωνιστικό τμήμα και δεν θα προβληθεί σε αίθουσα. Η μεγάλη προσδοκία όμως κάθε δημιουργού που παρουσιάζει ένα έργο στο οποίο έδωσε ένα κομμάτι από την ψυχή του, είναι να βρεθούν άνθρωποι που θα δεχτούν το μήνυμά του, που θα νιώσουν τα συναισθήματα τα οποία κι ο ίδιος ένιωσε μέσα από τη διαδικασία της δημιουργίας», σημειώνει.
Την ίδια ώρα, η προηγούμενη, πρώτη του ταινία «Άθως, η πιο φωτεινή κορυφή του κόσμου», έχει παρουσιαστεί σε αρκετά φεστιβάλ στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Κέρδισε, μάλιστα, το βραβείο κοινού πέρυσι στο 18ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου του Σαν Φρανσίσκο και διανέμεται σε κανάλια από την εταιρία Feelgood Entertainment.
Ο ίδιος δεν βιάζεται να προχωρήσει στο επόμενο πρότζεκτ. Με τη φωτογραφία, το βίντεο και τη δημιουργία ταινιών ασχολείται ερασιτεχνικά και τα δύο ντοκιμαντέρ τα έφτιαξε ως ανεξάρτητος κινηματογραφιστής. Όπως εξηγεί, «αυτό σημαίνει πως δεν υπάρχει συνεργείο που παράγει με πυρετώδεις ρυθμούς, αλλά ένας άνθρωπος ο οποίος ζει τα ντοκιμαντέρ που φτιάχνει με διαδικασίες αργής ωρίμανσης, με τη βοήθεια φίλων».
Δήμητρα Κεχαγιά ΑΠΕ ΜΠΕ
*Τις συνημμένες φωτογραφίες παραχώρησε το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
